Sriracha Nedir?: Acı, Ekşi ve Sarımsağın Uyumu
Sriracha, adını Tayland'ın sahil kenti Si Racha'dan alıyor. Sriracha, olgunlaşmış kırmızı biberlerin, sarımsak, sirke, tuz ve şekerle fermente edilmesiyle elde edilen, karakteristik bir sostur. Piyasada hakim olan paketli ürünlerin aksine, ev yapımı versiyonlar çok daha taze, parlak ve kişiselleştirilebilir bir aroma profili sunuyor. Üstelik koruyucu, katkı maddesi içermeden.
Orijinal ikonik sos, genellikle deniz ürünleri sosu olarak kullanılıyor ve Amerikan versiyonuna göre daha ince yapılı, daha tatlı ve biraz daha az acı oluyor. Evde yapacağınız versiyonda kontrol tamamen sizde. Özellikle biber seçimi, lezzetin kaderini belirliyor. Çoğu tarif kırmızı Jalapeño kullanıyor ancak bu biberi taze ve kırmızı halde bulmak bazen samanlıkta iğne aramak gibi. Böyle durumlarda Fresno biberleri, daha ince kabukları ve benzer acılık seviyeleriyle harika bir alternatif oluşturuyor. Fresno biberleri sosa biraz daha meyvemsi bir not katarken, kırmızı jalapeño o bildiğimiz topraksı acılığı vadediyor.
Sriracha Faydaları Nelerdir?
Sriracha sos, içerdiği kapsaisin ve fermente probiyotikler sayesinde metabolizmayı destekleyen fonksiyonel bir gıda niteliği taşıyor. İşte C ve A vitaminlerinin yanı sıra birçok besleyici madde içeren srirachanın faydaları;
- Sriracha sosunun ana hammaddesi olan acı biberler, kapsaisin adı verilen aktif bir bileşen içeriyor. Yapılan klinik araştırmalar, kapsaisinin termojenik etkisi sayesinde metabolizma hızını artırdığını ve yağ yakımını destekleyebileceğini gösteriyor. Ayrıca iştah kontrolü üzerinde de olumlu etkileri bulunuyor (Kaynak 1).
- Sosun diğer kahramanı sarımsak ise içerdiği allisin maddesi ile bağışıklık sisteminin olağan fonksiyonlarını ve kalp sağlığını destekliyor. Sarımsağın antimikrobiyal özellikleri, yüzyıllardır bilinen bir gerçek. (Kaynak 2).
- En önemlisi ise fermentasyon süreci. Sriracha içindeki biberler bekletildiğinde oluşan laktik asit bakterileri, bağırsak florası için dost probiyotikler üretiyor. Yani bu sosu tükettiğinizde sadece yemeklerinize lezzet katmıyor, aynı zamanda sindirim sisteminize de nazik bir dokunuş yapıyorsunuz.
Evde Sriracha Sosu Yapımı
Fermentasyon, bu tarifin temelini oluşturuyor. Biberlerin kendi kendine olgunlaşması ve tatların derinleşmesi için gereken o bekleme süresi, market soslarında bulamayacağınız bir karakter kazandırıyor. Aşağıdaki tarif, tatlılık, asidite ve acılık arasında mükemmel dengeyi kurmayı hedefliyor.
- Porsiyon: Yaklaşık 1.5 su bardağı sos
- Hazırlık: 15 dakika
- Fermantasyon: 5-7 gün
- Pişirme: 10 dakika
- Uygunluk: Vegan, Glütensiz
İpucu: Biberleri hazırlarken ellerinizin yanmaması için eldiven takmayı ihmal etmeyin; zira kapsaisin ciltte uzun süre kalabiliyor.
Fazla jalapeno biberlerini kurutarak saklayabilirsiniz. Jalapeno biberi nasıl kurutulur hemen öğrenin.
Sriracha Sosu Tarifi Malzemeleri
- 700 gr Kırmızı Jalapeño (veya Fresno biberi), sapları ayıklanmış
- 6 diş sarımsak, soyulmuş
- 4 yemek kaşığı esmer şeker (lezzet derinliği için)
- 1 yemek kaşığı kaya tuzu (iyotlu tuz kullanmayın, fermentasyonu bozar)
- 1/2 su bardağı beyaz sirke
Adım Adım Sriracha Sosu Yapımı
- Biberleri, sarımsağı, şekeri ve tuzu blender haznesine alın. Karışım tamamen pürüzsüz olmasa da incecik kıyılmış bir kıvama gelene kadar çekin.
- Hazırladığınız karışımı temiz bir cam kavanoza aktarın. Kavanozun kapağını kapatıp, doğrudan güneş almayan, oda sıcaklığında serin bir yere kaldırın. Fermantasyon sırasında malzemelerin suyun yüzeyine çıkmaması için üzerine bir ağırlık koymak veya her gün karıştırmak kritik önem taşıyor. Kavanozu her gün kontrol edin. Yaklaşık 3. günden itibaren dipte küçük baloncuklar görmeye başlayabilirsiniz. Acı sos içindeki bu baloncuklar, fermentasyonun başladığını müjdeliyor. Her gün kapağı açıp karıştırarak gazın çıkmasını sağlamalısınız. Bu işlem küflenmeyi önlüyor.
- 5 ila 7 gün sonra, karışımın asidik ve olgun kokusunu aldığınızda, fermente olmuş püreyi yeniden blender haznesine aktarın. Üzerine sirkeyi ekleyip tamamen pürüzsüz, ipeksi bir kıvam alana kadar yüksek devirde çekin.
- Karışımı ince telli bir süzgeçten geçirip posasını ayırın. (Posayı atmayın, kurutup baharat yapacağız!). Süzülen sosu küçük bir tencereye alıp, istediğiniz kıvama gelene kadar yaklaşık 5-10 dakika kısık ateşte kaynatın. Soğuduğunda sosunuz kullanıma hazır hale geliyor. Afiyet olsun!
Uyarı: Malzemeler fermentasyon sürecinde su yüzüne çıkar ve hava alırsa küf riski doğuyor. Küflenen gıdaları kesinlikle tüketmemeli, botulizm riskine karşı malzemelerin sos içinde kaldığından emin olmalısınız.
Kısaca sriracha sos yapımı:
- Blend edin: Biber, sarımsak, şeker ve tuzu blenderda pürüzsüz olana kadar çekin.
- Fermantasyon: Karışımı kavanoza alıp oda sıcaklığında 5-7 gün, her gün karıştırarak bekletin.
- Karıştırın: Fermente karışıma sirke ekleyip tekrar blenderdan geçirin.
- Süzün: Sosu süzgeçten geçirip posayı ayırın (posayı kurutarak baharat yapabilirsiniz).
- Pişirin: Sosu kıvam alana kadar 10 dakika kaynatın ve soğutun.
Sriracha Tozu Nasıl Yapılır?
Sriracha tozu, sosun tüm o karmaşık aromasını yoğunlaştırılmış kuru bir formda sunarak, patlamış mısırdan ızgara sebzelere kadar her yemeğe çıtır bir acılık katmanın en pratik yolunu vadediyor. Üstelik süzme işleminden kalan posayı veya doğrudan sosun kendisini kurutarak mutfağınızda "sıfır atık" prensibini uygulayabilirsiniz. (Atıksız mutfak ipuçları için Defya Blog yazımıza başvurabilirsiniz.)
Sıvı sosu taşımak her zaman pratik olmayabiliyor, ancak tozu kolaylıkla yemeklere ekleyebilir, yanınızda taşıyabilirsiniz. Besleyici sriracha baharatı yapmak için sostan kalan posayı düşük ısıda, besin değerlerini öldürmeden kurutmak kritik önem taşıyor.
- Hazırlık: 5 dakika
- Kurutma: 8-12 saat
- Uygunluk: Vegan, Glütensiz
- Uyarı: Acı biberleri solumak boğazı yakabileceğinden maske kullanmayı tercih edebilirsiniz.
Sriracha Tozu Tarifi Malzemeleri
Hazırladığınız sosu direkt kurutabilir veya süzme işleminden kalan posayı kurutarak sriracha tozu haline getirebilirsiniz.
Acı Baharat: Sriracha Tozu Yapılışı
- Kurutucu tepsinize yapışmaz tepsi örtüsünü serin.
- Sriracha sosunu veya posayı, sıvı geçirmeyen özel tepsi örtüsü üzerine ince bir tabaka halinde (yaklaşık 3-4 mm kalınlığında) eşit şekilde yayın. Kenarlardan taşmamasına özen gösterin.
- Cihazı 57°C (135°F) sıcaklığa ayarlayın. Sos tamamen kuruyup kırılgan bir yapıya gelene kadar, yaklaşık 8-12 saat boyunca kurutun.
- Kuruları biraz soğuduktan sonra parçalara ayırın. Yüksek güçlü blenderda incecik bir toz haline gelene kadar çekin.
Sriracha Sosu ve Baharatı Nerede Kullanılır?
Evinizde hazırladığınız acı sosu ve sriracha baharatını yemeklerinizde kolaylıkla kullanabilirsiniz. Nasıl mı?
- Kızartmalarınıza baharat veya sos olarak pişme sonrası ekleyebilirsiniz. Fermente acı lezzeti özellikle patateslere çok yakışıyor.
- Kurutucuda hazırladığınız sağlıklı sebze cipslerini lezzetlendirebilirsiniz.
- Çorba ve sulu yemeklerinize acı lezzet katmak için kullanabilirsiniz.
- Dip sos olarak kahvaltı ve yemek sofralarınıza konuk edebilirsiniz.
- Makarna ve pizzalarınıza ekleyebilirsiniz.
İpucu: Ev yapımı sos, kıvam arttırıcı içermediği için zamanla ayrışabilir. Kullanmadan önce çalkalamalısınız.
Evde Sriracha Yapımını Kolaylaştıran Teknolojik Yardımcılar
Ev yapımı sriracha sos yapmak çok havalı değil mi? Yıllardır hazır olarak alınan bu lezzeti mutfaklarınıza getirmek havalı olduğu kadar “iyi” bir seçim. İçerisinde katkı maddesi, kimyasal, koruyucu olmayan bu lezzet sayesinde siz de kendi mutfağınızın şefi olabilirsiniz. Üstelik Defya’nın resmi Türkiye distribütörü olduğu yardımcılar yanınızda.
- İyi bir sriracha sosunun sırrı ipeksi pürüzsüzlüğü. Biber kabuklarını ve çekirdeklerini tamamen yok etmek veya homojen bir karışım elde etmek için Blendtec Classic 575 Blender yanınızda. 3 beygir gücündeki 1560 W motoruyla yüksek performans sunuyor. Ayrıca 2 program, 2 süreli program ve darbe teknolojisi ile mutfak işlerini hızlandırıyor. Onunla sosun yanı sıra smoothie, çorba gibi karışımlar da hazırlayabilirsiniz.
- İşin "toz" kısmında ise hassasiyet ile kurutma önem taşıyor. Besin değerini korumak, sosun o parlak kırmızı rengini, canlı enzimlerini kaybetmemek için düşük ısıda uzun süre kurutmak şart. Paslanmaz çelik yapısıyla öne çıkan Wartmann 12 Tepsili Gıda Kurutma Makinesi, 25°C ile 90°C arasındaki geniş ısı aralığıyla kurutmayı profesyonelleştiriyor. Vitamin ve enzimlerini koruyarak gıdaları kurutmanızı sağlıyor. 30 dakika ile 72 saat arasında zamanlama özelliği mevcut olan cihaz, 12 tepsisi ile endüstriyel kullanıma dahi uygun.
- Eğer daha kompakt ve enerji tasarruflu bir çözüm arıyorsanız, çift fan teknolojisine sahip Tribest Sedona Classic, fısıltı sessizliğinde çalışarak gece boyunca sosunuzu kurutabiliyor. Az malzeme kurutacağınızda tek fanını çalıştırarak tasarruf edebileceğiniz cihaz, 30 ile 68 santigrat derece arasında işlem yapıyor. BPA içermeyen plastik tepsileri, sos veya ince taneli malzemeleri kurutmak için ideal. Bu sayede akma veya dökülme sorunu olmadan posaları, sıvıları kurutmak mümkün!
Defya ailesindeki cihazlar ile dünyaca ünlü lezzetleri evinizde hazırlamanın tadını çıkarın. Tüm ürünleri Defya.com.tr adresinde keşfedin!
Sriracha Hakkında Sıkça Sorulan Sorular
Ev yapımı Sriracha ne kadar süre dayanır?
Sosu buzdolabında, hava ve ışık almayan koyu renk vakumlu bir şişede birkaç ay boyunca saklayabilirsiniz.
Sriracha sosu vegan mı?
Evet, temel sriracha tarifi tamamen bitkisel içeriklerden oluşuyor. İçinde biber, sarımsak, sirke, tuz, şeker yer alıyor. Ancak hazır sriracha sosların paketlerinde hayvansal maddelerden faydalanılabildiği için vegan olmayacağını hatırlatmalıyız. Eğer hazır sos alacaksanız mutlaka vegan etiketi aramalısınız.
Acı sosu fermente etmeden yapabilir miyim?
Yapabilirsiniz, ancak o zaman meşhur sriracha lezzetine ulaşmak ve probiyotik etkiden bahsetmek mümkün olmuyor.
Neden kırmızı jalapeno biberi bulamıyorum?
Kırmızı jalapeno biberi yeşil biberlerin uzun süre dalda beklemesi ile oluşuyor. Ancak yeşil hali de piyasada değerli olduğu için biberler kızarmadan toplanması daha yaygın. Bu nedenle kırmızı jalapeno bulamazsanız Fresno biberi en iyi alternatiftir.
Damak zevkinize göre kişiselleştirdiğiniz, katkısız ve probiyotik zengini sriracha sos ve toz tarifi Defya mutfağından çıktı! Siz de yemeklerinize derinlik katacak sos ve baharatı deneyebilirsiniz.
